معرفی گیاه پاک‌چوب زبرپوسته – گایاک
معرفی کامل گیاه پاک‌چوب زبرپوسته:
پاک‌چوب زبرپوسته یا گایاک، درختی است همیشه سبز که ارتفاع آن تا ۱۳ متر می رسد. این درخت دارای تنه قهوه ای مایل به سبز و همیشه پیچان با پوستی شکاف دار می باشد. مغز چوب قهوه ای مایل به سبز، سنگین تر از آب بوده و مزه معطر دارد.
برگ ها به حالت متقابل، چرمی، بوده که دارای دمبرگ کوتاه و برگچه های تخم مرغی یا مستطیلی، نوک کند با حاشیه کامل می باشند.
گل های این گیاه به شکل ستاره ای و به رنگ آبی روشن است. میوه این گیاه کپسولی شکل است.
تراشه های چوب این درخت در معرض هوا سبز و در معرض نیتروژن سبز – آبی هستند.
از چوب و فرآورده های مختلف از رزین و چوب سخت درخت مذکور برای مصارف دارویی استفاده می شود.
محل رویش گیاه پاک‌چوب زبرپوسته:
این گیاه در فلوریدا، آنتیل، گویان، ونزوئلا و کلمبیا رویش داشته . در ایران، در چابهار به صورت کاشته شده یافت می گردد.
ترکیبات گیاه پاک‌چوب زبرپوسته:
ترکیبات این گیاه شامل ساپونین های تری ترپنی که دارای آگلیکون اولئانولیک اسید رزین حاوی ترکیباتی از قبیل لیگنان هایی مانند گایارتیک اسید، دی هیدرو گاجارتیک اسید، گایاسین. ایزوگاجسین هایی از قبیل آلفا – گایا کونیک اسید، تتروفوروگایاسین های A و B، و روغن فرار که بیشتر حاوی سسکویی ترپن الكل هایی مانند گایول بوده که طی فرآیند تقطیر با بخار آب به گایازولن تبدیل می شود.
خواص درمانی گیاه پاک‌چوب زبرپوسته:
این گیاه متوقف کننده رشد قارچ بوده، اثر مزبور به ساپونین های موجود در آن مرتبط می باشد.
از این گیاه به عنوان دارویی تکمیلی برای درمان دردهای روماتیسمی استفاده می گردد.
گیاه مزبور در طب سنتی برای درمان مشکلات تنفسی، اختلالات پوستی و سیفیلیس به کار برده می شود.
روش مصرف:
چوب خرد شده گیاه، برای تهیه جوشانده و سایر فرآورده های درمانی دارای مصارف خوراکی به کار برده می شود.
برای تهیه دم کرده این گیاه می بایست مقدار یک و نیم گرم از گیاه مزبور را به یک فنجان (۱۵۰ میلی لیتر) آب سرد افزود و به آرامی جوشاند، پس از گذشت ۱۵ دقیقه آن را صاف کرد.
مقدار متوسط مصرف روزانه این گیاه، ۴ تا ۵ گرم می باشد.
عوارض جانبی و هشدارها:
تاکنون هیچ گونه عارضه جانبی مضر و خطرناک ناشی از مصرف بجای صحیح و اندازه گیاه مذکور مشاهده نشده است، با این وجود مصرف مقادیر زیاد آن ممکن است منجر به ایجاد اسهال، التهاب ناحيه گوارشی و قولنج روده شود.
علاوه بر آن، به دنبال مصرف این گیاه، جوش های پوستی نیز مشاهده شده است.